Gmina Szczucin leży na północnym skraju Powiśla Dąbrowskiego. Od północy przylega do Wisły i to jest naturalna granica dwóch różnych regionów, dawniej dwóch zaborów: Królestwa Polskiego i Galicji. Ponadto przez teren gminy przepływa niewielka, ale dość kapryśna i groźna podczas lokalnych powodzi rzeka Breń. Siedziba gminy - Szczucin starający się ambitnie o odzyskanie praw miejskich jest położony, podobnie jak Dąbrowa, na ważnym szlaku komunikacyjnym, przy trasie krajowej Tamów-Kielce. Przeprawa mostowa przez Wisłę to jedyne połączenie z województwem świętokrzyskim w okolicy. Niestety, ma to swoje negatywne skutki -jest to droga przeładowana, grożąca “zatkaniem" się. “Krajówka" z Kielc do Tarnowa łączy główny szlak komunikacyjny Małopolski E-40 z drogą Kraków - Sandomierz. Równolegle do Wisły gminę przecina droga o znaczeniu lokalnym, łącząca Szczucin z Mielcem i Tarnobrzegiem. Są to niewątpliwe czynniki sprzyjające rozwojowi handlu i gospodarki na tym terenie. Mankamentem jest fakt, że linia kolejowa z Tamowa kończy w Szczucinie swój bieg. Wystarczyłoby połączyć odcinek między Buskiem Zdrojem i Szczucinem, a powstałoby nowe, znacznie krótsze od istniejącego połączenie Warszawa-Krynica. Ale nie jest to idea korzystna z perspektywy Krakowa jako węzła komunikacyjnego... Póki co nierentowność popularnej na Powiślu “szczucinki"" spowodowała, że linia kolejowa Tarnów - Szczucin została zamknięta dla przewozów pasażerskich...
Dość ciekawe na tle powiatu wygląda położenie geograficzne gminy. Należy ona do Kotliny Sandomierskiej, usadowiona jest w dolinie Wisły, pomiędzy ujściami do niej Wisłoki i Dunajca. Jest to teren równinny, choć jego centralną część stanowi nieco wyższy Garb Szczuciński, który tworzą wały wydmowe ułożone w kierunku wschód-zachód. Znaczne połacie gminy to tereny podmokłe, bagniste, zwłaszcza w bliskim sąsiedztwie małych, nie uregulowanych potoków. W środkowej części gminy zachowały się większe masywy leśne, będące pozostałościami Puszczy Sandomierskiej.
Początki Szczucina sięgają XIV wieku. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1326 roku i zawarta jest w wykazie świętopietrza. W tymże roku istniała już parafia, co każe sądzić, że osada powstała znacznie wcześniej i miała już za sobą przynajmniej kilkunastoletnią historię. W tym czasie stał w Szczucinie drewniany kościół, zapewne pod wezwaniem św. Marii Magdaleny lecz na jego temat nie zachowały się żadne informacje źródłowe. Wieś, będąca własnością rycerską, w połowie XV wieku należała do Pacanowskich herbu Jelita. Jej mieszkańcy trudnili się rolnictwem, połowem ryb w Wiśle oraz flisactwem. Ta ostatnia profesja przetrwała do XVIII wieku, a ostateczny jej kres spowodowały rozbiory Polski. Warto wspomnieć, że w podszczucińskim dworze Lubasz urodził się w 1740 roku Andrzej Rawicz Gawroński, późniejszy generalny komisarz Komisji Edukacji Narodowej, obdarowany przez króla Stanisława Augusta probostwem w Otfinowie. Gawroński utrzymywał bliskie kontakty z przedstawicielami rządu austriackiego, wspierał insurekcję kościuszkowską. Rozwój gospodarczy Szczucina, istnienie ważnej przeprawy na Wiśle i portu rzecznego, powstanie fabryk sukna, zaowocowały awansem do grona miast. Pierwsza wzmianka o mieście pochodzi z 1745 roku, ale dokładnej daty lokacji nie znamy. Jeszcze w 1773 roku, w dokumentach urzędowych występuje “wieś Szczucin" lecz nie musi to oznaczać nadania praw miejskich po tej dacie. Można przyjąć, że przez jakiś czas, już po nobilitacji miejskiej, używano dawnego określenia. Po I rozbiorze Polski Szczucin znalazł się na granicach zaboru austriackiego, przy granicy na Wiśle. Odcięcie od naturalnych rynków zbytu za rzeką, hamowało rozwój gospodarczy. W Szczucinie powstała komora celna, podobna istniała po drugiej stronie Wisły, w Słupii. Jednak handel, wskutek rygorystycznych ograniczeń ze strony władz rosyjskich, stopniowo zamierał. W 1869 roku miasteczko liczyło 1157 mieszkańców, z czego 566 stanowili Żydzi. Ludność żydowska trudniła się głównie handlem i rzemiosłem. Szczucin miał urząd pocztowy, szkołę ludową czteroklasową, aptekę i sklepy. W 1886 roku powstała straż pożarna, w 1888 roku wybuchł w mieście pożar. Spłonęło 11 domów żydowskich. Straż zdołała opanować ogień, nie dopuszczając do jego rozprzestrzenienia. W 1903 roku miasto płonęło dwukrotnie, za każdym jednak razem udało się poskromić żywioł i nie dopuścić do większych strat. W 1906 roku Szczucin otrzymał połączenie kolejowe z Tarnowem. W 1912 kolejny pożar zniszczył centrum miasteczka, spaliło się kilkadziesiąt domów.
Podczas I wojny światowej Szczucin przechodził zmienne koleje losu. Przez pół roku (do maja 1915 roku) był okupowany przez Rosjan. Odzyskanie niepodległości świętowano w wyniszczonym, wygłodzonym mieście szczególnie uroczyście.W wyniku reformy samorządowej została utworzona w 1934 roku gmina Szczucin. Nie uwzględniono postulatu mieszkańców domagających się zatwierdzenia praw miejskich. Szczucin nie spełniał podstawowego kryterium “miejskości", liczył bowiem mniej niż 3 tyś. mieszkańców i ostatecznie został zdegradowany do rangi wsi. W wrześniu 1939 roku w rejonie Szczucina ciężkie walki z hitlerowcami toczyła cofająca się armia “Kraków", 12 września w budynku szkolnym, gdzie Niemcy przetrzymywali jeńców polskich, doszło do tragedii. Oficer niemiecki spoliczkował żołnierza polskiego, a ten mu oddał. Żołnierze Wehrmachtu zaczęli strzelać do wnętrza szkoły pociskami zapalającymi. Wybuchł pożar. Hitlerowcy strzelali do usiłujących się wy dostać ze środka jeńców. Zginęło około 70 osób. Ich śmierć upamiętniono obeliskiem.
W 1943 r. w mieście miała miejsce akcja oddziału “Jędrusie". Wykonano wy- rok na komendancie powiatowym policji granatowej. Na przełomie 1944 i 1945 roku Niemcy przygotowujący się do obrony pozycji nad Wisłą, wysiedlili mieszkańców Szczucina. Część domów zburzono, a materiał zużyto na budowę umocnień.
Po zakończeniu wojny Szczucin pozostał wsią z wykształconym małomiasteczkowym układem przestrzennym. W centrum i na obrzeżach wzniesiono wiele nowych domów, zbudowano ulice, drogi, chodniki, powstały niewielkie zakłady produkcyjne. Szczucin - siedziba gminy, to nie tylko lokalny ośrodek administracyjny w powiecie dąbrowskim, ale także handlowy i usługowy. Po 1989 roku rozpoczęła się era samorządowa w dawnym miasteczku. Ma ono szansę powrotu, w najbliższym czasie, do grona polskich miast.
Działające od 1983 roku w Szczucinie muzeum jest dziś unikatem. Po II wojnie światowej, kiedy to zniszczeniu uległo wiele cennych eksponatów Muzeum Komunikacji w Warszawie, powstało sporo skansenów i izb pamięci poświęconych technice komunikacyjnej, jednak placówka szczucińska przewyższa inne pod względem ilości (około 5000) i wartości eksponatów . Na powierzchni 2 ha usytuowano zabytkowe maszyny służące drogowcom na przestrzeni dziesięcioleci. 600 metrów kwadratowych budynków mieści wiele cennych pamiątek po ludziach związanych z tą dziedziną techniki. Ale najbardziej atrakcyjną częścią ekspozycji jest tzw. panorama, czyli sala, w której ustawiono makiety ilustrujące cały proces układania drogi. Są więc robotnicy z narzędziami z początku naszego stulecia, jest nawet autentyczny powóz nadzorującego ich prace zwierzchnika. Wszystko odpowiednio podświetlone tworzy niepowtarzalny klimat. Podziw budzą pieczołowicie przechowywane narzędzia drogowe, przyrządy pomiarowe (np. busole, niwelatory). Interesująco brzmi historia kolejnych, udoskonalanych form mostów opowiadana przez kustosza Muzeum, Marcelego Bochenka a ilustrowana makietami i fotografiami. Ideą muzeum jest prezentowanie pracy człowieka, dlatego dużo tu pamiątek po znanych i zasłużonych inżynierach drogownictwa, ale i po zwykłych dróżnikach, zwłaszcza z terenu Powiśla Dąbrowskiego. Są ich mundury, dokumenty, zdjęcia, legitymacje i dziś już egzotyczne świadectwa zawodowe z okresu cesarza Franciszka Józefa. Dla chętnych, zwłaszcza młodzieży szkolnej organizuje się dodatkowo pokazy slajdów, filmów edukacyjnych, prelekcje. Historia światowego drogownictwa to dla nas powód do dumy, bo pionierami w tej dziedzinie byli Polacy. Muzeum ma wiele cennych pamiątek po: Józefie Rykała - kierowniku Zarządu Drogowe- go odznaczonym przez Franciszka Józefa Krzyżem Karola, Leonie Grochu - rodem z Ryglic konstruktorze mostów, wynalazcy znanej w świecie kratownicy mostowej, czy wreszcie Aleksandrze Gajkowiczu - twórcy nowoczesnych dróg, ministrze komunikacji w czasach PRL. Zwiedzając muzeum szczucińskie można się też dowiedzieć o wiszących mostach autorstwa Rudolfa Modrzejewskiego, syna słynnej aktorki Heleny, pochodzącego z Bochni.
Obiekt malowniczo położony, otoczony sosnowym lasem znajduje się tuż przy trasie nr 73, zabytkowe walce drogowe są dobrze widoczne przy wjeździe do Szczucina od strony Tamowa. Muzeum jest od 1992 roku w rejestrze zabytków. Za bilet nie trzeba płacić!
Materiały pochodzą z książki: H. Lawera, P. Chojnowski, A. Bata, Powiat Dąbrowski, Krosno 2001.